تابلویی شاعرانه از رنج و پاکی
 عشق در لباس ایمان
رمان «زنبق دره» بیش از آنکه رمانی عاشقانه باشد، مرثیه‌ای‌ست برای پاکدامنی و وفاداری. مادام دومورت، همچون راهبه‌ای در لباس یک بانو، به اصول اخلاقی سخت وفادار است. عشق را مقدس می‌داند، نه مالکانه. رابطه‌ی او با فلیکس چیزی میان شوق و پرهیز، میان نزدیکی و دوری است.

 طبیعت، بازتاب درونی احساسات
در دل این داستان، طبیعت خود یک شخصیت است. فضای باغ، درختان، باران و رودخانه‌ها همچون آیینه‌ای از احساسات درونی فلیکس و مادام ظاهر می‌شوند. باران، نشانه‌ی گریه‌های درونی؛ آفتاب، نماد لحظات امید؛ و زنبق، نشانه‌ی پاکی و شکنندگی عشق است.

  فلیکس و سوگواری برای یک آرمان
فلیکس، پس از جدایی نهایی از مادام دومورت، وارد نوعی سوگواری درونی می‌شود. او نه‌فقط معشوق را از دست داده، بلکه با فروپاشی یک آرمان، بخش بزرگی از خود را نیز گم کرده است. عشقش به مادام، بخشی از هویتش شده بود. در نبود او، او به خلائی هستی‌شناسانه دچار می‌شود.

  نامه‌ها: زبان عاشقانه و سکوت پرمعنا
بخش مهمی از ارتباط فلیکس و مادام از طریق نامه‌نگاری شکل می‌گیرد. این نامه‌ها، از جنس فلسفه، عاطفه و شعرند. آن‌ها از راه زبان، احساسی را به هم منتقل می‌کنند که جسم اجازه‌اش را نمی‌دهد. در دل این سطرها، نوعی درد و عطش خاموش، بی‌آنکه آشکارا بیان شود، به چشم می‌خورد.

 زنبق دره: استعاره‌ای از زن، عشق و فنا
زنبق دره، گل نادری‌ست که تنها در سکوت و سایه رشد می‌کند. همانند عشق فلیکس و مادام، که در خفا و دور از چشمان دیگران می‌بالد. اما این گل عمر کوتاهی دارد؛ نشانه‌ای از فناپذیری همه‌ی احساسات خالص. این استعاره قلب رمان را شکل می‌دهد.

  اخلاق زنانه در برابر خواهش مردانه
رمان برخوردی دوگانه از جنسیت ارائه می‌دهد. زن در جایگاه ناظر اخلاق، مرد در جایگاه متقاضی خواهش. این توازن، پرتنش اما تأثیرگذار است. فلیکس تمنا دارد، مادام مقاومت می‌کند. همین تضاد است که باعث کشش و در عین حال اندوه بی‌پایان عشقشان می‌شود.